Nxitja p?r tiu rikthyer k?saj teme madhore, q? lidhet shum? ngusht? me garantimin e pavarsis? s? Kosov?s, e mora nga zhvillimet e fundit tep?r shqet?suese q? po ndodhin si brenda sken?s politike t? Kosov?s, ashtu edhe jasht? saj. Ret? e zeza q? jan? grumbulluar mbi qiellin e pavarësisë s? Kosovës koh?t e fundit rrezikojn? t? shnd?rrohen në nj? rrebesh shkat?rrimtar, q? mund t? arrij? deri n? at? pik?, sa ta zhb?j? krejt?sisht procesin e pavar?simit t?saj.
P?rpara gjasht? vitesh kam botuar n? gazet?n “Republika”nj? shkrim t? gjat? n? lidhje me tragjikomedin? e gjykimit t? kriminelit serb t? luft?s, tashm? t? vdekur, ish-Presidentit t? Republik?s s? Serbis?, Sllobodan Millosheviç, n? Gjykat?n Nd?rkomb?tare t? Hag?s.
Boshti i atij shkrimi apo m? mir? shqet?simi kryesor kishte t? b?nte me faktin themelor t? mosnd?shkimit t? Serbis? si shtet agresor nga kjo gjykat? nd?rkomb?tare p?r krimet e luft?s n? ish-Jugosllavi, lidhur me p?rgjegj?sin? e jasht?zakonshme dhe t? drejtp?rdrejt? penale q? mbante Serbia p?r gjenocidin shkat?rrimtar q? ushtroi mbi Kosov?n martire gjat? agresionit ushtarak q? nd?rmori kund?r saj n? pranver?n e vitit 1999. Ekam quajtur nj? faj tep?r t? r?nd? t? k?saj Gjykate Nd?rkomb?tare dhe nj? p?rgjegj?si tep?r t? madhe t? bashk?sis? nd?rkomb?tare n? d?m t? popullit shqiptar t? Kosov?s gjykimin-fars? vet?m t? Millosheviçit dhe t? nj? grushti bashk?pun?tor?sh t? tij t? ngusht?, a thua se k?tu b?hej fjal? vet?m p?r krime individuale t? nj? kapobande dhe horrave t? band?s s? tij, dhe mosd?nimin shembullor t? shtetit serb me t? gjitha pasojat q? rrjedhin prej tij.
Kan? kaluar gjasht? vjet qysh at?her? dhe gati 12 vjet q? nga futja e trupave ushtarake nd?rkomb?tare t? NATO-s n? Kosov?, por akoma nuk ?sht? b?r? realitet as procesi historik i çlirimit t? v?rtet? t? Kosov?s dhe as fitimi i pavar?sis? s? saj p?rmes an?tar?simit n? organizat?n e OKB-s?, dhe ajo çka ?sht? m? e r?nd?sishmja, akoma nuk ?sht? b?r? d?nimi i Serbis? si shtet agresor.
Jo vet?m kaq, por dashamir?sia e bashk?sis? nd?rkomb?tare ndaj Serbis? arriti deri n? at? pik? sa jo vet?m ia kursyen n?nshkrimin e marr?veshjes s? kapitullimit t? plot? si shtet agresor i mundur, por as nuk nd?rmor?n çarmatimin e saj t? plot? dhe p?rfundimtar dhe as e detyruan q? t? paguaj? d?mshp?rblimin p?r gjenocidin dhe shkat?rrimet e llahtarshme q? i kishte shkaktuar Kosov?s dhe popullit shqiptar n? t? gjitha drejtimet. Mosn?nshkrimi i marr?veshjes s? kapitullimit t? Serbis? si shtet agresor i mundur nga vet? Millosheviçi n? zyr?n e tij n? Beograd, me t? gjitha pasojat q? rrjedhin prej saj, p?rb?n pik?nisjen e posht?rsis? s? madhe nd?rkomb?tare q? u luajt n? kurriz t? popullit shqiptar t? Kosov?s dhe q? po vazhdon t? luhet n? m?nyr? t? pam?shirshme edhe n? dit?t e sotme. Mosnxjerrja e Serbis? si shtet agresor n? bank?n e t? akuzuarve n? Gjykat?n Nd?rkomb?tare t? Hag?s i vuri vul?n k?saj posht?rsie nd?rkomb?tare dhe pabesie ndaj popullit shqiptar t? Kosov?s, i cili mbeti plot?sisht i zhg?njyer, kur pa q? nuk u b? d?nimi shembullor i Serbis? agresore dhe as nuk u detyrua ajo q? t? paguante p?r gjitha? ato krime t? llahtarshme q? i kishte shkaktuar.
Çlirimi i v?rtet? i Kosov?s do t? sh?nohej vet?m kur trupat ushtarake t? NATO-s, t? udh?hequra nga trupat amerikane, t? futeshin n? Beograd dhe ta detyronin qeverin? serbe q? t?kapitullonte pa kushte. Ashtu siç vepruan k?ta aleat? demokratik? per?ndimor? pas mbarimit t? L. II. Bot?rore me Gjermanin? e mundur, po ashtu duhet q? t? vepronin edhe me Serbin? agresore: t? d?nohej Serbia si shtet agresor nga Gjykata e Lart? Nd?rkomb?tare p?r krimet e Luft?s n? ish-Jugosllavi me qend?r n? Hag?, ti viheshin sanksione ekonomike t? r?nda p?r nj? periudhe 10-15 vjeçare, t? kryhej çarmatimi i plot? i ushtris? serbe dhe shkat?rrimi i t? gjitha llojeve t? armatimeve t? r?nda t? ushtris? serbe, t? mos pranohej shteti serb p?r nj? periudh? t? gjat? kohore n? asnj? organizat? t? r?nd?sishme nd?rkomb?tare, pa plot?suar m? par? t? gjitha kushtet e m?sip?rme. Po ashtu t? detyrohej shteti serb q? t? paguante t? gjitha d?met e shkaktuara ndaj popullit shqiptar t? Kosov?s dhe ekonomis? s? saj, t? shkat?rroheshin t? gjitha burgjet serbe dhe t? liroheshin t? gjith? t? burgosurit shqiptar? q? mbaheshin n? to, t? ktheheshin menj?her? n? Kosov? t? gjitha dokumentet kadastrore dhe t? gjitha pasurit? monetare, historike, kulturore apo ekonomike t? grabitura nga ushtria dhe forcat speciale serbe. Nj?koh?sisht me k?to dhe pik?risht p?r arsyen madhore t? siguris? p?r zbatimin konkret t? t? gjith? k?tyre detyrimeve t? shtetit serb, ushtria e NATO-s duhet t? q?ndronte n? Serbi p?r nj? periudhe t? pakt?n 5-vjeçare p?r t? garantuar veç t? tjerash edhe paqen dhe q?ndrueshm?rin? e rajonit ton? dhe mbi t? gjitha sigurin? e kufijve dhe pacenueshmërinë e Kosov?s martire t? sapoçliruar.
Por krahas k?tyre masave nd?shkuese, ndaj Serbis? duhet q? t? b?hej edhe an?tar?simi i menj?hersh?m i Kosov?s si shteti m? i ri an?tar i OKB-s?, gj? q? faktikisht nuk u krye as at?her? dhe nuk po realizohet as sot e k?saj dite, pik?risht p?r faj t? k?tyre “aleat?ve t? m?dhenj” per?ndimor? t? Kosov?s.
Asgj? nga t? gjitha ato masa nd?shkuese t? lartp?rmendura ndaj Serbis? si shtet agresor nuk u nd?rmor dhe jo vet?m kaq, por Serbia filloi q? t? shp?rblehej bujarisht p?r gjith? “lodhjen” dhe “mundimin” e saj t? st?rmadh q? i ishte shkaktuar nga t? gjith? ajo “bamir?si” kolosale q? kishte b?r? “n? t? mir?” t? Kosov?s, pik?risht nga ajo bashk?si nd?rkomb?tare q? futi disa trupa n? Kosov? n? em?r t?çlirimit t? saj nga ushtria serbe.
Qysh n? vitin 2002, Serbis? iu hoq?n sanksionet ekonomike dhe ushtarake, po ashtu sapo u b? dor?zimi n? Hag? i Millosheviçit, qeveris? serbe t? udh?hequr asokohe, pra n? vitin 2002, nga Koshtunica, iu dha nj? shum? financiare prej 960 milion? USD p?r ta ndihmuar n? rim?k?mbjen e ekonomis? s? saj dhe n? vitin 2005 e fut?n edhe n? K?shillin e Evrop?s, si vend an?tar me t? drejta t? plota. Po ashtu, p?rpara dy vjet?sh i dhan? statusin e vendit kandidat n? Bashkimin Evropian, i b?n? dhurat? liberalizimin e vizave p?r qytetar?t e saj dhe i dhuruan edhe nj? ndihm? ekonomike prej 700 milion? eurosh p?r ta “sh?ndoshur” akoma m? shum? ekonomin? tashm? t? rim?k?mbur serbe. Po ashtu, n? fush?n ushtarake jo vet?m q? nuk u b? shkat?rrimi i plot? dhe p?rfundimtar i ushtrisë dhe i armatimit t? saj t? r?nd?, s? bashku me rezervat e municioneve, por u lejua q? ta mbaj? k?t? ushtri dhe madje edhe t? prodhoj? p?r eksport. Fakti m? i r?nd? ?sht? n?nshkrimi i marr?veshjeve dypal?she q? kishte n?nshkruar nd?rmarrja serbe e eksportimit t? armatimeve, trash?gimtarja e nd?rmarrjes s? dikurshme shtet?rore jugosllave t? armatimeve p?r tu shitur armatime disa vendeve arabo-afrikane, si: Algjeria, Libia, Tunizia e madje deri n? Bahrein, vet?m p?rpara dy muajsh. K?tu duhet n?nvizuar fakti se k?to kontrata ishin p?rpiluar p?r p?rfitimin e shumave tep?r t? m?dha prej disa qindra miliona dollar?sh n? total. Lejimi i k?tyre shitjeve t? armatimeve serbe n? dit?t e sotme ?sht? treguesi m? i qart? i hipokrizis? s? bashk?sis? nd?rkomb?tare n? lidhje me miq?sin? dhe p?rkrahjen q? i manifeston prej 12 vjet?sh popullit shqiptar t? Kosov?s. Kjo “miq?si” kaq e madhe u tregua edhe me miratimin e planit t? s? ashtuquajtur?s “Pakoja e Ahtisarit”, q? solli si pasoj? decentralizimin e Kosov?s, formimin e enklavave serbe, q? n? t? v?rtet? jan? vatra t? v?rteta kanceroze n? trupin e Kosov?s, shpallja e Kosov?s si shtet multietnik, q? sot nuk ka m? as flamur, as himn dhe asnj? shenj? zyrtare t? zot?rimit t? Kosov?s nga populli shqiptar, i cili ?sht? katandisur n? nj? etni p?rb?r?se t? Kosov?s nga shum? t? tilla q? paska ky shtet i ri i sapokrijuar dhe q? i duhet t? k?naqet me nj? yll n? flamurin nd?rkomb?tar, q? ia ka v?n? n? krye si qefinin e vdekjes bashk?sia e madhe e “miqve” t? saj per?ndimor?.
Qershia mbi k?t? “tort?” t? “miq?sis?” nd?rkomb?tare ndaj Kosov?s ?sht? mbajtja e ndar? e Mitrovic?s apo m? mir? dhurimi i saj Serbis?, p?r ta pasur si plasdarm? p?r nj? ripushtim t? mundsh?m t? Kosov?s. Me t? drejt? nga zemra e çdo shqiptari t? ndersh?m lind pyetja legjitime, s? cil?s duhet q? ti p?rgjigjet politika nd?rkomb?tare: P?rse nuk ?sht? b?r? deri m? sot nd?shkimi i Serbis? si shtet agresor dhe as shkat?rrimi i ushtris? s? saj, dhe p?r m? tep?r i industrisë? s? saj ushtarake q? vazhdon t? jet? n? efecienc? t? plot? edhe sot e k?saj dite?
Krimet e llahtarshme t? Serbis? ndaj Kosov?s, q? arrit?n kulmin n? pranver?n e vitit 1999, vazhdojn? t? mbeten t? pand?shkuara. N? sulmin shkat?rrimtar me p?rmasa apokaliptike ndaj Kosov?s n? at? pranver? t? zez? mor?n pjes? 45 mij? ushtar?, oficer? dhe paramilitar? serb?, por deri m? sot vet?m Millosheviçi dhe nj? grusht bashk?pun?tor?sh t? ngusht? t? tij u gjykuan dhe u d?nuan. Po t? tjer?t?!
N? Kosov? u vran? rreth 14.000 burra, t? rinj, f?mij?, gra, pleq.U p?rdhunuan rreth 20.000 vajza dhe gra t? reja, nj? shif?r me t? v?rtet? e llahtarshme, u d?nuan rreth nj? milion shqiptar? nga vatrat e tyre, u mor?n peng rreth 10.000 burra dhe djem shqiptar? si peng nga ushtria dhe policia serbe gjat? t?rheqjes s? tyre t? p?rkohshme nga Kosova n? qershor t? vitit 1999, t? cil?t u d?rguan n? burgjet e Serbis?, ku ende vazhdojn? t? mbahen n? kushte çnjer?zore nj? pjes? e tyre, megjith?se kan? kaluar 12 vjet, nd?rsa nj? pjes? jan? vrar? apo mbytur dhe sot nuk u dihet as varri. T? pallogaritshme jan? edhe d?met ekonomike t? shkaktuara nga djegiet masive t? sht?pive dhe t? lagjeve t? t?ra n? qytetet e Kosov?s dhe t? qindra fshatrave t? saj, vrasja e bag?tive, shkat?rrimet e vreshtave dhe helmimi i qindra puseve t? ujit t? pijsh?m. Po ashtu d?me shumë t? m?dha n? njer?z t? vrar? dhe gjymtime t? qindra t? tjer?ve ka shkaktuar minimi i zonave t? t?ra dhe i rrug?ve t? kalimit n?p?r Kosov? apo edhe n? kufirin Kosov?-Shqip?ri, ku ky minim u shtri edhe n? thell?si t? kufirit shqiptar n? shum? fshatra t? rretheve t? Kuk?sit dhe t? Tropoj?s. P?rgjegj?si t? r?nd? p?r k?t? minim edhe t? zonave kufitare t? Shqip?ris?, p?rveç komunitetit nd?rkomb?tar dhe m? konkretisht t? komand?s s? lart? t? NATO-s q? nuk u jepte urdh?r pilot?ve t? saj q? t? bombardonin xhenier?t minav?n?s serb?, t? cil?ve u q?ndronin mbi kok? n? nj? lart?si t? ul?t, ka edhe qeveria dhe ushtria shqiptare e asaj kohe dhe n? veçanti Presidenti i at?hersh?m R. Mejdani, q? nuk mori asnj? mas? mbrojt?se dhe nuk iu kund?rp?rgjigj me zjarr k?tyre xhenier?ve vras?s serb?, por i lejoi q? ta p?rfundonin “me sukses” pun?n e tyre, duke mos b?r? t? pakt?n as protest?n m? t? vog?l zyrtare nd?rkomb?tare apo drejtuar drejtp?rdrejt? qeveris? serbe. Nga kjo heshtje kriminale e drejtuesve t? at?hersh?m shtet?ror? dhe nga mosveprimi ushtarak i nj?sive shqiptare n? mbrojtje t? kufirit shtet?ror shqiptar u shkaktuan nj? num?r shum? i madh viktimash edhe n? vitet e m?vonshme n? rrethet e Kuk?sit dhe t? Tropoj?s, pa llogaritur t? gjymtuarit. Prandaj qeveria e sotme demokratike shqiptare duhet t? mos hesht?, por tia k?rkoj? me forc? qeveris? “demokratike” serbe pranimin zyrtar t? k?tij krimi dhe dhunimi t? kufirit shtet?ror t? at?hersh?m dhe ti k?rkoj? edhe pagimin e d?mshp?rblimit financiar, t? cilin duhet q? tua shp?rndaj? t? gjymtuarve dhe familjar?ve t? viktimave. Pa u zgjatur m? shum?, n? p?rfundim t? gjith? k?saj ekspozeje faktesh historike dhe zhvillimesh politike t? brendshme dhe nd?rkomb?tare n? lidhje me problemin tep?r madhor t? nd?shkimit të Serbis? p?r p?rgjegj?sin? e saj p?r agresionin shkat?rrimtar q? nd?rmori kund?r Kosov?s n? pranver?n e vitit 1999, shtroj pyetjen madhore p?rpara bashk?sis? nd?rkomb?tare: Kur do t? b?het d?nimi i Serbis? si shtet agresor n? Gjykat?n Nd?rkomb?tare t? Hag?s p?r Krimet e Luft?s n? ish-Jugosllavi dhe kur do t? b?het shkat?rrimi i makineris?s? saj ushtarake, reduktimi drastik i forcave t? saj t? armatosura dhe shkat?rrimi deri n? fishekun e fundit i arsenalit t? armatimit t? saj?
Pra, e theksoj edhe nj? her? se ç?shtja nuk shtrohet se a duhet t? b?het apo jo ky nd?shkim i Serbis?, por kur do t? b?het. Bashk?sia nd?rkomb?tare duhet ta ket? t? qart? se ?sht? faji dhe p?rgjegj?sia e saj madhore historike q? e ka zvarritur k?t? ç?shtje p?r 12 vjet me radh?, duke mos e kryer n? ver?n e vitit 1999, prandaj tani, kur situata politike n? aren?n nd?rkomb?tare ?sht? shum? e favorshme p?r Kosov?n dhe rreziku serb i q?ndron sot m? tep?r se kurr? Kosov?s mbi krye si shpata e Demokleut, kjo bashk?si duhet q? t? veproj? me urgjenc?n m? t? madhe. P?rndryshe pasoja m? e r?nd? fatale mund t? jet? rikthimi i Kosov?s n? “gjirin amtar” t? Serbis?, q? po e pret shum? “e p?rmalluar” prej kaq vitesh. Petrit Kaziu
